# Bato Ang 'Bato Programming Language' ay isang scripting language sa wikang Filipino. Subukan ang [Bato](https://trybato.herokuapp.com/) ## Pagtatalaga Kailangan mo munang i-install ang Ruby programming language (version 1.9.3 o mas bago) at pagkatapos maitalaga ang Ruby, i-run naman ito gem install bato ## Bakit Bato? Ang 'bato' ay hango sa [Ruby Programming Language](http://www.ruby-lang.org/) na may Filipino sintaks. Ang kadahilanang ginamit ang pangalang 'bato' ay dahil ang Ruby ay isang uri ng bato. ## Ang unang program Gumawa ng isang file na kamusta_mundo.bato na may mga sumusunod na nilalaman kapag 1 > 0 mag_print "Kumusta mundo!" kung_hindi mag_print "Mayroong sira" wakas at pa-andarin ang program sa pamamagitan ng bato kamusta_mundo.bato ## Sintaks ### Pagsusulat "Ito ay mga serye ng mga sulat sa wikang Filipino" <<-KATAPUSAN mga salita na nahahati sa ilang mga hilera KATAPUSAN ### Dinikit na mga pamamaraan 'magandang araw'.baliktad # => 'wara gnadnagam' 'Pangungusap'.haba # => 11 ### Ekspresyong Boolean tama mali hindi tama ### Kondisyon Paggamit ng kondisyon. kapag halaga > 100 dapat "ayos lang" kung_kapag halaga > 0 dapat "ok lang" kung_hindi "wala lang" wakas kung_sakaling halaga pagka 5 dapat "lima" pagka 4 dapat "apat" kung_hindi "wala" wakas ### Pamamaraan sa pagkakamali bilang_ng_pagkakamali = 0 simula # mag komento kapag hindi sigurado 1 / 0 iligtas => pagkakamali bilang_ng_pagkakamali += 1 subukang_muli kapag bilang_ng_pagkakamali < 3 iangat "malubhang pagkakamali" siguraduhing mag_print "Tapos na" wakas ### Panuntunan ang iprintAngPangalan(pangalan = wala) kapag pangalan != wala mag_print "Magandang araw sa iyo #{pangalan}!" kung_hindi mag_print "Magandang araw!" wakas wakas iprintAngPangalan "Maria" # => "Magandang araw sa iyo Maria!" iprintAngPangalan # => "Magandang araw!" ## Paggamit ng mga ekspresyon ng mga salita sa program ### wakas Maari kang gumamit sa alin sa mga sumusunod sa pagtatapos ng program wakas dulo katapusan Halimbawa bilang_ng_saging = 2 kapag bilang_ng_saging > 1 mag_print "Mayroon akong #{bilang_ng_saging} saging! 🍌" kung_hindi mag_print "Wala na akong saging! 😐" wakas ### kung_iba Kapag ang ekspresyon ay hindi nasunod maaring gumamit sa alin sa mga sumusunod iba kung_iba kung_hindi kung_hindi_naman kapag_hindi kapag_hindi_naman kung_hindi_pa kapag_hindi_pa at_kung_hindi at_kapag_hindi at_kung_hindi_naman at_kapag_hindi_naman at_kapag_hindi_pa at_kung_hindi_pa maliban_dito maliban_sa_mga_ito Halimbawa pangalan_mo = "Maliksi" kapag_ang pangalan_mo == "Maliksi" mag_print "Ikaw ay si #{pangalan_mo}!" kung_hindi_naman mag_print "Magandang araw sa iyo #{pangalan_mo}!" wakas ### sakali Kapag mayroon kang ekspresyon na madaming resulta gawa ng mga iba't ibang kondisyon, maari kang gumamit ng mga sumusunod sakaling sakali kung_sakaling sakali_na kung_sakali_na kalagayan kaukulan Halimbawa pangalan_mo = "Mabait" sakaling pangalan_mo ay "Maliksi" mag_print "Ikaw ay si Maliksi!" ay "Matipuno" mag_print "Ikaw ay si Matipuno!" ay "Mabait" mag_print "Ikaw ay si Mabait!" maliban_dito mag_print "Magandang araw sa iyo!" wakas ### tiyakin Kung mayroon kang ekspresyon na gusto mong masunod kahit ano pa ang kahihinatnan nito, gumamit ng mga sumusunod tiyaking matiyak tiyakin siguraduhing siguraduhin panigurado Halimbawa simulan itaas "May sira!" agapan mag_print "Ipagpatuloy..." itaas "May nasira na na-agapan" tiyaking mag_print "Tapos na" wakas ### grupo Ang grupo ay ang lalagyanan ng mga kabilang na klase sa iyong program grupo Halimbawa grupo Hayop KABUUAN = 5 bilang Aso ang tahol mag_print "Woof..." wakas ang kumanin mag_print "..." wakas ang ikembot_ang_buntot mag_print "Ginagawa ko ito dahil masaya ako!" wakas wakas wakas dami = 6 browny = Hayop::Aso.kumatawan browny.ikembot_ang_buntot kapag dami >= Hayop::KABUUAN ### ngunit_kapag Gumamit ng ngunit_kapag kapag mayroon ka pang kondisyon maliban sa nauna ng kondisyon ngunit_kapag kung_kapag ngunit_kapag_ang kung_kapag_ang Halimbawa pangalan_mo = "Masipag" kapag_ang pangalan_mo == "Matipuno" mag_print "Ikaw ay si Matipuno!" ngunit_kapag_ang pangalan_mo == "Masipag" mag_print "Ikaw ay si Masipag!" maliban_sa_mga_ito mag_print "Wala kang rekord saamin!" wakas ### ang Ang ang ay may kalakip na pangalan upang ito ay matawag sa program ang panuntunan panuntunang Halimbawa ang id(estudyante = {}) pangalan = estudyante[:pangalan] edad = estudyante[:edad] tirahan = estudyante[:tirahan] baitang = estudyante[:baitang] seksiyon = estudyante[:seksiyon] mag_print <<-KATAPUSAN Pangalan: #{pangalan} Edad: #{edad} Tirahan: #{tirahan} Baitang: #{baitang} Seksiyon: #{seksiyon} KATAPUSAN wakas id({ pangalan: "Maliksi Batubalani", edad: "13", tirahan: "Ilocos", baitang: "6", seksiyon: "Masisipag" }) ### agapan Ang agapan ay ginagamit kung mayroon maaaring mangyaring pagkakamali na gusto mong maisalba o mailigtas iligtas agapan Halimbawa simulan 1 / 0 agapan mag_print "Hindi ito posible!" wakas ### dapat Kapag mayroon kang ekspresyon na mayroong inaasahan na resulta, gumamit ng dapat dapat Halimbawa panulat_mo = "lapis" papel = sakaling panulat_mo ay "lapis" dapat "bond paper" ay "ballpen" dapat "dilaw na papel" maliban_sa_mga_ito "intermediate paper" wakas mag_print "Ang papel na gagamitin mo ay #{papel}" ### magbigay_daan Kapag ang ekspresyon ay mayroong inaasahang dapat na ibigay na resulta habang gumagana pa ang program, gumamit ng magbigay_daan magbigay_daan bigyang_daan Halimbawa ang gumawaNgID mag_print "------------------------------------------" magbigay_daan mag_print "------------------------------------------" wakas ang ID(impormasyon = {}) gumawaNgID na_ganito mag_print <<-KATAPUSAN Pangalan: #{impormasyon[:pangalan]} Edad: #{impormasyon[:edad]} Tirahan: #{impormasyon[:tirahan]} Baitang: #{impormasyon[:baitang]} Seksiyon: #{impormasyon[:seksiyon]} KATAPUSAN wakas wakas ID({ pangalan: "Maliksi Batubalani", edad: "13", tirahan: "Ilocos", baitang: "6", seksiyon: "Masisipag" }) ### para_sa Kapag may listahan na nais mong isa isahin, gumamit ng para_sa para_sa para_ang Halimbawa listahan_ng_mga_prutas = ["mansanas", "mangga", "guava", "santol", "ubas"] para_sa prutas na_nasa listahan_ng_mga_prutas ganito_gawin mag_print prutas.sa_malaking_titik wakas ### subukang_muli Ginagamit ang subukang_muli upang umikot muli ang ekspresyon kung may sirang nangyari at nais mo ulit subukan pa andarin subukang_muli Halimbawa bilang_ng_pagkakamali = 0 simula 1 / 0 agapan => pagkakamali bilang_ng_pagkakamali += 1 subukang_muli kapag bilang_ng_pagkakamali < 3 iangat "malubhang pagkakamali" siguraduhing mag_print "Tapos na" wakas ### ibalik Kapag mayroon kang ibabalik na resulta sa nagtawag ng ang ibalik ibalik_ang magbalik magbalik_nang isauli isauli_ang ibigay ibigay_ang magbigay magbigay_nang Halimbawa ang magdagdag_ng_isa(halaga) idadagdag = halaga + 1 ibalik_ang halaga wakas ### kapag Ginagamit ang kapag kung meron kang kondisyon sa iyong ekspresyon kapag kapag_ang kapag_na_ang kung kung_ang Halimbawa kapag_ang 1 > 0 mag_print "mas madami!" kung_iba mag_print "may sira" wakas ### bilang Ang bilang ay ang pagsasabilang ng isang kaukulang klasipikasyon bilang Halimbawa grupo Tinapay bilang Donut ang flavor mag_print 'Strawberry!' wakas wakas wakas tinapay = Tinapay::Donut.kumatawan tinapay.flavor => 'Strawberry!' ### habang Gumamit ng habang kung may hinihintay pa na resulta, kondisyon o pangyayari habang habang_ang Halimbawa may_buhay = totoo habang may_buhay mag_print 'may pag-asa!' hinto wakas => 'may pag-asa!' ### alyas Gumamit ng alyas kung kailangan mo tawagin sa ibang pangalan ang iyong panuntunan alyas Halimbawa bilang Hayop ang aso mag_print 'si browny ay mabait!' wakas alyas browny aso wakas hayop = Hayop.kumatawan hayop.browny => 'si browny ay mabait!' ### nakatukoy? Ang nakatukoy? ay ginagamit kung kailangan malaman kung umiiral ang isang grupo o klase. nakatukoy? nakasaad? Halimbawa grupo Manggagawa bilang Magsasaka ang pananim ['sibuyas', 'kamatis', 'sili', 'palay', 'mais'].isaisahin na_ganito |pananim| mag_print "Mag tatanim ng #{pananim} ngayong panahon" wakas wakas wakas wakas kung nakatukoy?(Manggagawa::Magsasaka) mag_print 'May nakatukoy!' wakas ### tanggalin Ginagamit ang tanggalin kung may tatanggaling panuntunan sa isang klase tanggalin magtanggal Halimbawa grupo Hayop bilang Aso ang tahol mag_print 'baw waw!' wakas wakas wakas bilang Pusa < Hayop::Aso tanggalin tahol ang meow mag_print 'meow wahu!' wakas wakas pusa = Pusa.kumatawan simulan pusa.tahol agapan => pagkakamali mag_print "ang pagkakamali ay '#{pagkakamali}'" wakas ### ihinto Gumamit ng 'hinto' kung may nais kang matapos na kondisyon gamit ang 'habang' ihinto hinto Halimbawa nakamit = mali habang nakamit == mali mag_print 'hindi pa nakakamit!' hinto wakas mag_print 'nakamit na!' ### sa Ginagamit ang 'sa' kung nais mong matukoy ang kasulukuyang listahan sa sa_loob_ng nasa na_nasa Halimbawa Tignan ang [para_sa](#para_sa) ### ganito Ginagamit ang 'ganito' kung nais mong i konteksto ang kasulukuyang listahan na_ganito nang_ganito ganito Halimbawa Tignan ang [magbigay_daan](#magbigay_daan), [nakatukoy?](#nakatukoy?) ### hanggang Ang 'hanggang' ay magpapatuloy tumakbo hanggang maabot ang tamang kundisyon. hanggang hanggang_ang mapa_hanggang Halimbawa numero = 0 panghuling_numero = 5 simula mag_print "Ang numero ay #{numero} na" numero += 1 wakas hanggang numero < panghuling_numero ### maliban_na malibang maliban_na maliban_ang Halimbawa mga_persona = [ { pangalan: 'Gener', kasarian: 'lalaki' }, { pangalan: 'Karmen', kasarian: 'babae' } ] mga_persona.isaisahin ng_ganito |tao| malibang tao[:kasarian] == 'lalaki' mag_print "si #{tao[:pangalan]} ay babae!" maliban_dito mag_print "si #{tao[:pangalan]} ay lalaki!" wakas wakas ### o Ang 'o' ay ginagamit upang piliin ang nagsasauli ng tama. o o_ang Halimbawa totoo o mali => totoo ## Pagtulong sa pagdedevelop ng Bato Magpadala ng mga kahilingan sa paggawa ng ticket. ## Lisensya Instituto Ng Tekonolohiya sa Massachusetts License (makikita sa LICENSE.txt na file).